Nhiều người e ngại khi dùng hoặc mua NaOH làm xà phòng handmade vì tính kiềm mạnh của nó. Tuy nhiên, nếu không có NaOH (hoặc KOH), thì không có xà phòng. Vậy nên thay vì sợ, thì hãy hiểu nó.
NaOH là gì?
NaOH là một hợp chất vô cơ của Natri. Danh pháp quốc tế của NaOH là Sodium Hydroxide. Danh pháp Tiếng Việt là Natri hydroxit. Tên thông dụng là Xút.
Tại nhiệt độ phòng, NaOH có dạng tinh thể rắn, màu trắng đục và có khả năng hấp thụ độ ẩm mạnh.
Khi hòa tan trong nước, NaOH sẽ phân ly hoàn toàn thành Na+ và -OH, tạo thành dung dịch có tính kiềm mạnh. NaOH hòa tan trong nước là 1 quá trình tỏa nhiệt.
Dung dịch NaOH có khả năng ăn mòn kim loại, thủy tinh và ăn mòn da nếu tiếp xúc trực tiếp. Vì vậy, bạn bắt buộc phải có kiến thức và nắm được những quy tắc an toàn trước khi thao tác với chất này.
Vai trò của NaOH làm xà phòng handmade?
Bản chất của phản ứng xà phòng hóa là quá trình thủy phân este (triglyceride) bằng dung dịch kiềm (NaOH/KOH) để sinh ra muối của Natri (xà phòng) và glycerol, có thể được mô tả qua phương trình dưới đây:
Vậy nên, nếu muốn làm ra xà phòng, NaOH/KOH là nguyên liệu bắt buộc.
Có thể bạn sẽ thắc mắc: vậy NaOH và KOH giống hay khác nhau?
Về bản chất thì vai trò của 2 chất này là như nhau. Tuy nhiên, vì muối của Na khó tan hơn, nên NaOH được dùng để làm xà phòng handmade dạng cục. Còn muối của K dễ tan hơn, nên sẽ thường được dùng để làm xà phòng dạng lỏng.
Cách thao tác an toàn khi dùng NaOH làm xà phòng
Như mình đã đề cập ở trên, NaOH khi hoà tan trong nước sẽ toả nhiệt và tạo thành dung dịch kiềm có khả năng ăn mòn kim loại, da tay và phản ứng với thuỷ tinh. Vì vậy, để đảm bảo an toàn, dưới đây là các lưu ý bạn phải biết và tuân thủ nghiêm ngặt:
- Luôn mặc áo dài tay, đeo găng tay cao su, khẩu trang và mắt kính bảo hộ khi thao tác với NaOH
- Không dùng muỗng, ca, cốc kim loại hoặc thuỷ tinh để cân/pha NaOH. Thay vào đó, hãy dùng dụng cụ làm từ nhựa PP (có khả năng chịu nhiệt cao)
- Khi hoà tan, cho từ từ NaOH rắn vào nước và tuyệt đối không làm ngược lại
- Tránh hít phải khí bốc lên trong quá trình hoà tan NaOH trong nước
Cách vệ sinh dụng cụ chứa NaOH làm xà phòng
NaOH có tính kiềm mạnh, nên cách vệ sinh dụng cụ chứa NaOH hiệu quả nhất là dùng axit để trung hoà. Và loại axit phổ biến nhất trong gia đình đó là giấm ăn.
Cách thực hiện rất đơn giản:
- Cho trực tiếp giấm ăn vào dụng cụ đã dùng để chứa NaOH
- Lắc đều nhẹ nhàng trong 10s để axit trong giấm ăn trung hoà NaOH
- Rửa dụng cụ lại bình thường với xà phòng
- Bảo quản tất cả đồ dùng làm xà phòng ở nơi riêng biệt, tuyệt đối không dùng chung với đồ dùng nhà bếp.
Cách chọn mua NaOH làm xà phòng
Giá thành của NaOH phụ thuộc vào độ tinh tinh khiết của sản phẩm. Tuy nhiên, NaOH dù có tinh khiết đến đâu thì vẫn sẽ có chứa độ ẩm và tạp chất trong thành phần.
Dưới đây là 1 vài lưu ý khi chọn mua NaOH làm xà phòng handmade:
- Chọn sản phẩm có tem nhãn, nguồn gốc xuất xứ và độ tinh khiết ghi rõ ràng trên nhãn (thường >96%).
- Không mua loại NaOH bán theo kg không có tem mác ở các tiệm tạp hoá hoặc cửa hàng hoá chất vì loại này độ tinh khiết rất thấp.
- NaOH thương mại thường được đóng trong lọ nhựa có khối lượng 500g, giá dao động từ 75.000₫ – 85.000₫/lọ
- Nếu quan sát thấy NaOH bị đóng thành từng cục to, khó làm vỡ ra, thì chứng tỏ NaOH đã bị ẩm, bạn nên đổi trả lại, tránh sử dụng gây ảnh hưởng đến chất lượng của xà phòng.
Mua NaOH làm xà phòng ở đâu?
Bạn có thể mua NaOH làm xà phòng tại các cửa hàng hoá chất uy tín, hoặc mua trên các sàn thương mại điện tử, chỉ cần lưu ý những vấn đề mình đã đề cập ở trên khi mua là được.
Trên đây là những kiến thức cơ bản, vai trò và các thao tác cơ bản với NaOH làm xà phòng. Hy vọng bạn sẽ thấy bài viết này hữu ích. Hãy trang bị đầy đủ kiến thức và tuân thủ các quy tắc an toàn để tránh gây ảnh hưởng đến sức khoẻ của bản thân và mọi người xung quanh bạn nhé!
